19 Mayıs'ın Türk Tarihindeki Önemi
19 Mayıs'ın Türk Tarihindeki Önemi
19
MAYIS'IN TÜRK TARİHİNDEKİ ÖNEMİ
87 yıl önce 19 Mayıs 1919; Mustafa Kemal Paşa'nın Samsun'a ayak
basması ile başlayan millî mücadeleyi başka bir ifade ile Erzurum, Sivas
kongreleriyle kararlaştırılan ve 11 Ekim 1922 Mudanya Mütarekesi ile sonuçlanan
Türk Kurtuluş Savaşı'nı hatırlatmaktadır. 1. Dünya Savaşı ile Kurtuluş Savaşı
iç içe olup biri diğerinin devamı ve sonucudur. Kurtuluş Savaşı'nın amacı, tam
bağımsız bir devlet kurmaktır.
Tarihî literatür incelendiğinde görüleceği gibi (1, 2), sadece komutan değil,
memleketin dertlerini dert edinen, bunlara çare arayan, cemiyetler toplayıp
kararlar alan büyük önder Mustafa Kemal Paşa, arkadaşları olan Rauf Orbay, Ali
Fuat Cebesoy, Ali Fethi Okyar, Kazım Karabekir ve sonradan katılan İsmet İnönü
ile İstanbul'da sık sık toplanıp gelecekle ilgili kararlar almaya
başlamışlardır. O sırada Samsun,Vezirköprü, Merzifon ve dolaylarında Rum Pontus
Çetelerinin İslâm halkına saldırıları artmış, fakat itilaf devletleri durumu
tam tersine algılayarak bölgedeki olayların sebebini Türklerin Hıristiyanlara
saldırıları şeklinde göstermişlerdir. Samsun'un stratejik önemi büyüktür; hem
doğal bir liman, hem de Karadeniz'in Anadolu'ya açılan kapısıdır. Toplumsal
yapısı ise karışıktır. Bunun üzerine Hükümet, gereken tedbirleri alacak
güvenilir birine ihtiyaç duymuştur. Damat Ferit Paşa kabinesi, o bölgeye
değerli fakat kendi isteklerine göre davranacak bir komutan görevlendirilmesini
istemektedir. O günkü bazı politikacılar da Mustafa Kemal Paşa'nın İstanbul'dan
uzaklaştırılmasında kendi hesaplarına fayda görmüşlerdir. Mustafa Kemal Paşa,
Padişah ve Hükümet tarafından 30 Nisan 1919'da 9. Ordu müfettişliğine tayin
edilmiştir. Anadolu'ya geçmek için bu görevi fırsat sayan Mustafa Kemal Paşa
güvendiği 18 subay ile Bandırma vapuruyla 16 Mayıs 1919'da Samsun'a hareket
eder. Anadolu'ya giderken kafasında iki düşünce vardır:Bağımsızlık ve özgürlük.
Yani düşmanı yurttan atmak, kişisel egemenliğe (padişahlığa) son vermektir.
Samsun'a vardığı 19 Mayıs 1919 tarihinde,Mustafa Kemal Paşa için tarihî görev
başlamış olur. 19 Mayıs 1919 Anadolu ve Türk ulusu için bir dönüm noktasıdır.
Ulusal egemenliğe dayanan bir devlet kurmayı düşünen Mustafa Kemal Paşa, kuracağı devletin temel organlarını oluşturacak yeni meclisin toplanması çalışmalarını da başlatır. 20 Nisan 1920'de Ankara'da toplanan meclis TBMM adını alır ve Mustafa Kemal Paşa'yı başkanlığa seçer. TBMM'nin kurulması ile yeni bir hükümet ortaya çıkmış olur. Meclisin ilk amacı ülkenin kurtarılmasıdır. Meclisin çıkardığı bir yasa ile 16 Mart 1920'den itibaren Osmanlı İmparatorluğu ile yapılan tüm sözleşmeler yapılmamış kabul edilir ve yabancı devletler Ankara ile anlaşmak zorunda bırakılır.
13 Ekim 1923'de Ankara'nın başkent olmasıyla yurt içinde ve dışında saltanat
yönetimine dönülemeyeceği yolunda ciddi bir mesaj verilmiş olur. Daha sonra 29
Ekim 1923'de, 1921 tarihli Anayasada yapılan değişikliklerle Cumhuriyet ilân
edilir. Buna göre hakimiyetin kayıtsız şartsız milletin olduğu, idare şeklinin
halkın kendi kaderini kendisinin tayin edeceği temeline dayandığı görüşü
benimsenir.
DOÇ.
DR. AYLANUR ATAKLI
19 Mayıs'ın Türk Tarihindeki Önemi 19 mayıs Cumhuriyet Osmanlı İmparatorluğu DOÇ. DR. AYLANUR ATAKLI
2013-04-26 tarihinde Dosyabak.com tarafından BelirliGünler kategorisine eklenen bu içerik toplam 4234 kez ve en son 2024-03-18 03:24:01 tarihinde görüntülenmiş.